Στη θαλπωρή της παραμυθίας
Μπορεί η Ιστορία να μπολιαστεί με παραμύθια; Σε ποιο σημείο η πραγματικότητα και η ιστορική, επιστημονική τεκμηρίωσή της μπλέκονται με την παραμυθία; Υπάρχει κάποιο όριο πέρα από το οποίο η προφορική Ιστορία μπολιάζεται όχι μόνο με τα βιώματα του υποκειμένου, αλλά και με την καθαυτή ιδιοσυστασία του εαυτού;
Μέσα από αυτή την προβληματική συγκροτείται η παράσταση για παιδιά σχολικής ηλικίας που ανεβαίνει στο Θέατρο Αερόπλοιο με τον τίτλο “Ένα μπαούλο παραμύθια” (σκηνοθεσία – κείμενα: Νίκος Καμτσής). Η Μικρασιάτισσα γιαγιά και τα μυστικά που κρύβει η σοφίτα του οικογενειακού σπιτιού αποτελούν το έναυσμα για δύο μικρά κορίτσια να καταδυθούν σε ένα σύμπαν προσωπικής ιστορίας με δομικό στοιχείο τη Μικρασιατική Καταστροφή, σε συνδυασμό με την αφήγηση ενός τετράπτυχου παραμυθιών, τα οποία εκπορεύονται από τη λαϊκή μας παράδοση.
Οι δύο ηθοποιοί (Άντα Κουγιά και Λαμπρινή Θάνου) αναλαμβάνουν τη σκηνική εξιστόρηση των παραμυθιών με παραδειγματική υποκριτική και αστείρευτη ενέργεια. Αλλάζουν ρόλους, προσαρμόζονται κινησιολογικά στον εκάστοτε χαρακτήρα που υποδύονται, χορεύουν, τραγουδούν και μεταδίδουν το συναίσθημα στους θεατές. Η χαρά και η λύπη, το αστείο και το σοβαρό διαπλέκονται αρμονικά. Η επιτέλεση των παραμυθιών διαφέρει υφολογικά από ιστορία σε ιστορία, με την κορύφωση να επιτυγχάνεται στο παραμύθι του «Ψαρά που μετρούσε τα άστρα». Σε αντίστιξη με τη ζωντανή παρουσία των δύο ηθοποιών, η Μαίη Σεβαστοπούλου, στον ρόλο τής οιονεί παρούσας γιαγιάς, «επεμβαίνει» στο παραστάσιμο γεγονός μέσα από τη βιντεοπροβολή, που αποτελεί μέρος της σκηνικής αρχιτεκτονικής. Μοναδική ένσταση σε αυτόν τον συγκροτημένο intermedia διάλογο αποτελεί η αίσθηση ότι η Σεβαστοπούλου μοιάζει να διαβάζει τα λεγόμενα και όχι να τα αφηγείται.
Η σκηνική διευθέτηση και οι ενδυματολογικές επιλογές τής Μίκας Πανάγου δημιουργούν ατμόσφαιρα ρετρό και συνάμα παραδοσιακής ελληνικής θαλπωρής, ενώ οι μάσκες και τα αξεσουάρ βοηθούν με ακρίβεια στις εναλλαγές των ρόλων. Τα τέσσερα παραμύθια, που λειτουργούν ως τέσσερα επεισόδια, είναι διανθισμένα από τραγουδιστικά ιντερμέδια, με αποτέλεσμα η εναλλαγή αφήγησης, τραγουδιού, επιτέλεσης και απεύθυνσης στο κοινό να κρατά τους μικρούς και μεγάλους θεατές σε εγρήγορση.
Βέβαια, το ερώτημα που τίθεται εξαρχής, δηλαδή αν μπορεί μια καθοριστική και εξαιρετικά τραυματική περίοδος της ελληνικής Ιστορίας -εν προκειμένω η Μικρασιατική Καταστροφή- να μπορέσει να «επικοινωνηθεί» με ηπιότητα και προσήνεια στα παιδιά, μένει εμπρόθετα εκκρεμές. Μια και ο στόχος της παράστασης είναι περισσότερο ποιοτικά ψυχαγωγικός και όχι στρατευμένα ιστορικός. Ωστόσο, η αρχική ιδέα μοιάζει σημειακά να λειτουργεί ως εξωσκελετός σε μια παράσταση που ναι μεν ενσωματώνει την ιστορικότητα, αλλά το κάνει με τρόπο δημιουργικό και σαφώς πασιφιστικό.
Εντούτοις, η σκηνοθετική διαχείριση του υλικού και η σφιχτή δομή της παράστασης σε συνδυασμό με την πολύ καλή υποκριτική διαχείριση των δύο νέων και πολλά υποσχόμενων ηθοποιών βάζουν σε δεύτερη μοίρα την ιστορική αναφορά, προβάλλοντας αντιστρόφως ανάλογα τη θεατρικότητα per se. Επομένως το εγχείρημα, ως καθαυτό παραστασιακό γεγονός, έχει σημαντικές αρετές που θα του εξασφαλίσουν μια επιτυχή πορεία, βάζοντας την ιστορική διασύνδεση στη θέση που εξαρχής έχει: στο πλαίσιο της καλλιτεχνικής αφορμής. Εξάλλου, το ζητούμενο είναι τα φαινόμενα και τα νοούμενα να έρχονται σε γόνιμο καλλιτεχνικό διάλογο και στην προκειμένη περίπτωση αυτό επιτυγχάνεται σε πολύ μεγάλο βαθμό.
Πρώτη δημοσίευση: Εφημ. “Η Αυγή”, 6/10/2017
http://www.avgi.gr/article/10971/8442994/ste-thalpore-tes-paramythias
48 thoughts on ““Ένα μπαούλο παραμύθια” του Νίκου Καμτσή στο Θέατρο Αερόπλοιο, 2017”
Comments are closed.